Ekonomi, bireylerin günlük tercihlerinden devlet politikalarına ve küresel sistemlere kadar uzanan, toplumun işleyişini anlamaya yönelik bir bilim dalıdır. Bu alanın gelişiminde, çağlarını aşan fikirler üreten büyük düşünürlerin payı büyüktür. Bu yazıda; tarihsel etki, teorik yenilik ve günümüzle olan bağları dikkate alınarak seçilmiş, dünyaca ünlü iktisatçıları 15. sıradan 1. sıraya doğru tanıtıyoruz. Bu dâhilerin fikirleri, bugün hâlâ dünyayı anlamamıza ışık tutmaktadır.

15. Léon Walras


Matematiksel iktisadın öncülerinden olan Walras, genel denge teorisini geliştirerek birden fazla piyasanın aynı anda nasıl dengeye ulaşabileceğini göstermiştir. Modern mikroiktisadın temel taşlarından biridir.

14. Thorstein Veblen


“Gösterişçi tüketim” kavramıyla tanınan Veblen, tüketim davranışlarının sosyal statüyle ilişkisini analiz etmiştir. Kurumsalcı iktisadın önde gelen isimlerinden biri olarak kapitalist toplumun kültürel yönlerini eleştirel biçimde incelemiştir.

13. Alfred Marshall


Arz ve talep, fiyat esnekliği ve tüketici rantı gibi temel kavramları sistematik hâle getirmiştir. Principles of Economics adlı eseri uzun yıllar boyunca temel ders kitabı olmuştur.

12. John Stuart Mill


Klasik iktisadın önemli temsilcilerinden olan Mill, aynı zamanda özgürlükçü düşüncenin de savunucusudur. Bireysel özgürlük, sosyal reformlar ve etik konularını iktisatla birleştirmiştir.

11. Friedrich Hayek


Fiyat mekanizmasının bilgi taşıyıcı rolünü vurgulayan Hayek, merkezi planlamanın sınırlarını göstermiştir. Liberal ekonomi düşüncesinin 20. yüzyıldaki en etkili isimlerinden biridir.

10. Karl Marx


Das Kapital (Kapital) adlı eseriyle kapitalist sistemin yapısal çelişkilerini analiz etmiştir. Sınıf mücadelesi ve sömürü kavramları, iktisadın ötesinde siyaset ve toplum teorisini derinden etkilemiştir.

9. David Ricardo


Karşılaştırmalı üstünlükler teorisini geliştirerek uluslararası ticaretin temelini atmıştır. Bugünkü küresel ticaret anlayışının merkezinde yer alan bir düşünürdür.

8. Thomas Piketty


21. Yüzyılda Sermaye adlı eseriyle gelir ve servet eşitsizliğini tarihsel verilerle analiz etmiştir. r > g yaklaşımıyla eşitsizlik tartışmalarını yeniden dünya gündemine taşımıştır.

7. Paul Krugman


Yeni ticaret teorisi ve yeni ekonomik coğrafya alanlarındaki çalışmalarıyla tanınır. Aynı zamanda güçlü bir kamu entelektüeli olarak ekonomik konuları geniş kitlelere anlatmıştır. Nobel Ekonomi Ödülü sahibidir.

6. Joseph E. Stiglitz


Bilgi asimetrisi kavramıyla piyasanın her zaman etkin çalışmadığını göstermiştir. Küresel finans ve kalkınma politikaları üzerine etkili eleştirileriyle tanınır.

5. Amartya Sen


Refah iktisadına yapabilirlik (capability) yaklaşımını kazandırmıştır. Ekonomik gelişmeyi yalnızca gelirle değil, insanların özgürlükleri ve yaşam olanaklarıyla ölçmeyi savunmuştur.

4. Paul A. Samuelson


Modern iktisadı matematiksel olarak sistemleştiren isimdir. Economics adlı ders kitabı, dünya genelinde milyonlarca öğrenci tarafından kullanılmıştır. Nobel Ekonomi Ödülü’nün ilk sahibidir.

3. Milton Friedman


Monetarizmin öncüsü olan Friedman, enflasyonun temel nedeninin para arzı olduğunu savunmuştur. Serbest piyasa yanlısı görüşleri, birçok ülkenin para politikalarını etkilemiştir.

2. John Maynard Keynes


Büyük Buhran döneminde geliştirdiği teorilerle toplam talebin önemini vurgulamış ve devletin ekonomiye aktif müdahalesini savunmuştur. Keynesyen iktisat, günümüzde hâlâ kriz politikalarının temelidir.

1. Adam Smith


Modern iktisadın kurucusu olarak kabul edilir. Ulusların Zenginliği adlı eserinde “görünmez el” kavramını ortaya koyarak, bireysel çıkarların serbest piyasa içinde toplumsal faydaya dönüşebileceğini savunmuştur. Etkisi evrensel ve kalıcıdır.

Sonuç

Bu listede yer alan iktisatçılar, yalnızca teoriler üretmekle kalmamış; devlet politikalarını, toplumsal yapıları ve küresel ekonomik düzeni şekillendirmiştir. Farklı dönemlerde ortaya çıkan bu fikirler, günümüz dünyasında hâlâ yol gösterici niteliktedir. Ekonomi bilimi, bu büyük düşünürler sayesinde sayılardan ibaret olmaktan çıkmış; insan ve toplum merkezli bir analiz aracı hâline gelmiştir.