Kinh tế học – thường được xem là khoa học nghiên cứu các lựa chọn của con người – có ảnh hưởng sâu rộng từ những quyết định hằng ngày cho đến chính sách quốc gia và trật tự kinh tế toàn cầu. Đằng sau sự phát triển của lĩnh vực này là những bộ óc kiệt xuất đã để lại dấu ấn vượt thời đại. Bài viết này giới thiệu bảng xếp hạng các nhà kinh tế học nổi tiếng nhất thế giới, được đánh giá dựa trên tầm ảnh hưởng lịch sử, mức độ đổi mới lý thuyết và giá trị ứng dụng trong xã hội hiện đại, theo thứ tự từ hạng 15 đến hạng 1. Di sản trí tuệ của họ vẫn tiếp tục soi sáng cách thế giới vận hành ngày nay.

15. Léon Walras


Là người tiên phong trong việc toán học hóa kinh tế học, Walras đã xây dựng lý thuyết cân bằng tổng quát, giải thích cách nhiều thị trường có thể đồng thời đạt trạng thái cân bằng. Công trình của ông đặt nền móng cho kinh tế vi mô và kinh tế học toán học hiện đại.

14. Thorstein Veblen


Đại diện tiêu biểu của kinh tế học thể chế, Veblen nổi tiếng với khái niệm “tiêu dùng phô trương”, phân tích mối liên hệ giữa hành vi tiêu dùng và địa vị xã hội. Các phê phán của ông về chủ nghĩa tư bản vẫn còn giá trị cho đến ngày nay.

13. Alfred Marshall


Marshall hệ thống hóa những khái niệm cốt lõi của kinh tế vi mô như cung – cầu, độ co giãn của giá và thặng dư tiêu dùng. Tác phẩm Principles of Economics của ông từng là giáo trình chuẩn trong nhiều thập kỷ.

12. John Stuart Mill


Vừa là nhà kinh tế học, vừa là triết gia, Mill hoàn thiện kinh tế học cổ điển đồng thời đề cao tự do cá nhân và cải cách xã hội tiến bộ. Tư tưởng của ông kết nối kinh tế, chính trị và đạo đức học.

11. Friedrich Hayek


Hayek nhấn mạnh vai trò của cơ chế giá cả trong việc truyền tải thông tin và cảnh báo về những nguy cơ của nền kinh tế kế hoạch hóa tập trung. Các tác phẩm của ông có ảnh hưởng lớn đến tư tưởng tự do kinh tế sau Thế chiến II.

10. Karl Marx


Thông qua Tư bản luận, Marx phân tích sâu sắc những mâu thuẫn nội tại của chủ nghĩa tư bản, như bóc lột và đấu tranh giai cấp. Tư tưởng của ông vượt xa phạm vi kinh tế học, tác động mạnh mẽ đến chính trị và lịch sử thế giới.

9. David Ricardo


Ricardo đưa ra học thuyết lợi thế so sánh, đặt nền tảng cho lý thuyết thương mại quốc tế hiện đại. Nguyên lý này vẫn là trụ cột của kinh tế toàn cầu hóa ngày nay.

8. Thomas Piketty


Với tác phẩm Tư bản trong thế kỷ XXI, Piketty sử dụng dữ liệu lịch sử quy mô lớn để chứng minh cơ chế gia tăng bất bình đẳng thông qua công thức r > g. Công trình của ông làm dấy lên các cuộc tranh luận toàn cầu về phân phối thu nhập và tài sản.

7. Paul Krugman


Chủ nhân giải Nobel Kinh tế, Krugman nổi tiếng với lý thuyết thương mại mới và kinh tế địa lý mới. Ông cũng là một trí thức công chúng có ảnh hưởng, với khả năng giải thích kinh tế học phức tạp một cách dễ hiểu.

6. Joseph E. Stiglitz


Stiglitz chứng minh rằng bất cân xứng thông tin có thể dẫn đến thất bại thị trường, qua đó thách thức giả định về thị trường hoàn hảo. Nghiên cứu của ông ảnh hưởng sâu rộng đến chính sách tài chính và phát triển toàn cầu.

5. Amartya Sen


Sen đã cách mạng hóa kinh tế học phúc lợi với cách tiếp cận năng lực (capability approach), nhấn mạnh tự do và chất lượng cuộc sống thay vì chỉ tập trung vào thu nhập. Ông có đóng góp lớn cho các nghiên cứu về nghèo đói và công bằng xã hội.

4. Paul A. Samuelson


Là người Mỹ đầu tiên đoạt giải Nobel Kinh tế, Samuelson đã đưa kinh tế học trở thành một ngành khoa học mang tính toán học chặt chẽ. Giáo trình Economics của ông ảnh hưởng đến hàng triệu sinh viên trên toàn thế giới.

3. Milton Friedman


Người tiên phong của chủ nghĩa tự do kinh tế hiện đại và thuyết tiền tệ (monetarism). Friedman cho rằng lạm phát chủ yếu do cung tiền tăng quá mức, quan điểm này đã làm thay đổi chính sách tiền tệ của nhiều quốc gia.

2. John Maynard Keynes


Trong bối cảnh Đại khủng hoảng, Keynes đã cách mạng hóa kinh tế vĩ mô bằng khái niệm tổng cầu hiệu quả, ủng hộ vai trò chủ động của chính phủ trong ổn định kinh tế. Tư tưởng Keynes vẫn giữ vai trò trung tâm trong chính sách tài khóa hiện đại.

1. Adam Smith


Được xem là cha đẻ của kinh tế học hiện đại, Adam Smith với tác phẩm Sự giàu có của các quốc gia đã giới thiệu khái niệm “bàn tay vô hình”, giải thích cách lợi ích cá nhân có thể dẫn đến thịnh vượng chung thông qua cơ chế thị trường. Tầm ảnh hưởng của ông mang tính nền tảng và vượt thời gian.

Kết luận

Những nhà kinh tế học trong bảng xếp hạng này không chỉ xây dựng các lý thuyết trừu tượng, mà còn định hình chính sách, cấu trúc xã hội và cách con người hiểu về thế giới kinh tế. Dù ra đời trong những bối cảnh lịch sử khác nhau, tư tưởng của họ vẫn tiếp tục dẫn dắt các cuộc tranh luận hiện đại về thị trường, công bằng, tăng trưởng và hành vi con người. Qua đó, kinh tế học hiện lên không chỉ là những con số, mà là một lăng kính mạnh mẽ để thấu hiểu xã hội.